«Палімпсэст»

Алесь Аркуш

ПАЛІМПСЭСТ

Палімпсэст

Частка першая

Пакой нагадваў рэдакцыйны. Мы, чалавек пяцьшэсьць, сядзелі ў крэслах уздоўж сьцяны. Маладзён, рыхтык камсамольскі актывіст 70-х, трымаў у руках газэту і распавядаў нешта пра зьмест нумару. Усю правую паласу газэты займаў каляровы здымак нейкага юнака. Калі "камсамолец" падыходзіў бліжэй, то рабіўся заўважным тэкст, які зь левай паласы пераходзіў на правую і йшоў падкладам па ўсяму здымку. Гэты тэкст дзіўным чынам зьнікаў, калі выступоўца адыходзіў ад мяне на тры-чатыры крокі: быў бачны толькі здымак. "Камсамолец", гаворачы пра двухпалосны артыкул, увесь час глядзеў мне ў вочы. Было адчуваньне, што ўсё гэта казалася выключна для мяне. І я мусіў неяк рэагаваць.

— Гэта кепскі матэрыял. Калі ў кожным жыцьці ёсьць месца подзьвігу, дык павінна быць месца і для слабасьці. Па адным учынку нельга выносіць прысуд чалавеку, — я вырашыў скарыстаць іхнюю фразэалёгію. Насамрэч, я быў упэўнены, што гэта фальшыўка, напісаная паводле добра знаёмага трафарэту.

"Камсамолец" акругліў вочы, здаецца, яму не было што сказаць мне ў адказ.

Раптам загучаў школьны званок, усе ў пакоі заварушыліся.

— Я зь ім сама пагавару, — сказала жанчына, што сядзела са мной поруч.

З выгляду яна нагадвала клясычную школьную настаўніцу: строгі гарнітур, доўгія валасы ўбраныя ў прычоску а-ля 70-ыя, адно што акуляры сучасныя, модныя сярод аптэкарак, настаўніц і банкаўскіх работніц: акуляры трымаліся на кончыку носа. Жанчына кінула на мяне некалькі паглядаў паверх шкельцаў.

Мы ішлі поруч па нейкіх калідорах. Вакол было шмат падлеткаў, выглядала, што гэта сапраўды была школа. "Настаўніца" казала штосьці банальнае і патаснае. Я амаль яе ня слухаў. Мне было цікава: дзе мы? Я ўглядаўся ў твары падлеткаў і ня мог нічога ўцяміць.

Мы падышлі да выхаду, які зьдзівіў мяне больш, чым уся гэтая незразумелая ўстанова. Выхад быў закратаваны, ён ішоў некуды ўніз. Паміж мэталічнымі прутамі былі шчыліны, і для таго, каб пакінуць памяшканьне, трэба было прашчаміцца празь іх. "Настаўніца" звыклымі рухамі нахілілася і праціснулася праз краты. Я падаўся за ёю сьледам.