«Невядомая вайна: 1654-1667»

Невядомая вайна: 1654-1667 (fb2) - Невядомая вайна: 1654-1667 732K скачать: (fb2) - (epub) - (mobi) - Геннадий Николаевич Саганович

Генадзь Сагановіч

Невядомая вайна: 1654-1667

Крыніца: Генадзь Сагановіч. Невядомая вайна: 1654-1667. Менск, Навука і тэхніка, 1995.

ПРАДМОВА

...Вайна крывавая, несправядлівая,

без прычыны і абвяшчэння.

Веспасіян Кахоўскі

Попел і чорнае вуголле, наверша стралы ў шкілеце і мноства магілаў - вось чым пазначаны для мяне пачатак непасрэднага вывучэння беларускага сярэднявечча. Перш быў Амсціслаў, археалагічная экспедыцыя А.Трусава. Пасля - даследванні ў Менску, раскопкі рэшткаў Дамініканскага касцёла пад кіраўніцтвам З.Пазняка. Ізноў тое ж ХVІІ ст.: расчыстка пахаванняў у лёхах былога храма, вялізных групавых магілаў, у якіх прабітыя, рассечаныя чарапы, а сярод цаглянага друзу - гарматнае ядро. Затым яшчэ былі Койданаў, Гарадок, раскопкі ў іншых гарадах і мястэчках, і паўсюль зноў і зноў уражвалі папялішчы ды чалавечыя косці, косці, косці...

Сляды якой трагедыі так неадступна спадарожнічаюць даследванням беларускага феадальнага горада? Базавыя гістарычныя веды, атрыманыя ў ВНУ, афіцыйна даступная літаратура не тлумачылі гэтага. Наадварот, яны ўсё заблытвалі. Бо, паводле прынятых уяўленняў, ХVІІ ст. на Беларусі не вылучалася асаблівым трагізмам, а самая доўгая трынаццацігадовая вайна - гэтак званая расейска-польская - была вызваленчай па характары. Нездарма, маўляў, жыхары беларускіх гарадоў і вёсак з радасцю сустракалі царскае войска, усяляк дапамагалі яму.