«Wspomnij Phlebasa»

Iain M. Banks

Wspomnij Phlebasa

Bałwochwalstwo jest gorsze od rzezi.

Koran, 2:190

Ktokolwiek jesteś, Żyd czy też poganin,

Ty, który kręcąc kołem słuchasz, jak wiatr grzmi,

Zważ: i Phlebas piękny był niegdyś, wysoki jak ty.

T.S. Elliot, „Jałowa ziemia” IV

w przekładzie Czesława Miłosza

Pamięci Billa

Prolog

Statek nawet nie miał nazwy. Nie miał też załogi, ponieważ okręt fabryczny, który go skonstruował, był od dawna pusty. Z tego samego powodu statek nie został wyposażony ani w system podtrzymywania życia, ani w kwatery dla ludzi. Nie otrzymał numeru seryjnego ani przydziału do konkretnej floty, ponieważ został sklecony z fragmentów przeróżnych jednostek bojowych; brak nazwy wynikał z tego, że okręt fabryczny nie miał czasu na subtelności. Zrobotyzowana stocznia złożyła statek najlepiej jak mogła, korzystając z kurczącego się zapasu części, w związku z czym systemy obronne, czujniki oraz układ napędowy były w większości niesprawne albo lada chwila mogły ulec uszkodzeniu. Okręt fabryczny zdawał sobie sprawę, że niebawem zostanie zniszczony, istniała jednak niewielka nadzieja, iż jego ostatni produkt zdoła uniknąć zagłady. Jedynym w pełni sprawnym elementem nowego statku był potężny, choć nie wyszkolony Umysł, stanowiący centralny punkt konstrukcji. Gdyby statek zdołał dostarczyć go w jakieś bezpieczne miejsce, okręt fabryczny uznałby, że spełnił swoje zadanie, chociaż prawdziwa przyczyna, dla której nie nadał imienia swojemu ostatniemu dziecku, była taka, że nie mógł dać nowo powstałej jednostce najważniejszego: nadziei.