«Сказ пра Дажбога Перуновіча»

Ганна Навасельцава

Сказ пра Дажбога Перуновіча

Над зімовым асмужаным светам прыгожа ўзыходзіла маё халоднае сэрца. Свяціла, не грэла, хоць свет ужо стаміўся чакаць ад мяне цеплыні. Дыхала холадам зямля, патыхала сцюжай неба. І чуў, мабыць, я адзін, што па-над светам загадкава маўчала вяшчунніца Гамаюн, даўно здаволіўшыся намаляваным мне радасным відовішчам. У ім я сніў, што не беглі ўдалеч імклівыя рэкі, што не звінела песнямі зямля, не квітнела пяшчотнымі краскамі. І я нічога не мог з гэтым зрабіці. Спаў моцным сном. Доўга спаў у Кошчавым ільдзісістым палоне...

Не гайдалася на хвалях мая чырвоная ладдзя, скаваная ледзянымі чарамі...

— Моцна баішся, прыгожы? — звінелі іскрыстыя льдзінкі, якія я ўпарта святліў сваімі промнямі. — А не вырвешся з халоднага палону!

Можа, і не вырвуся. Моцна баюся. Але і не падумаю здацца. Мяне дапраўды клічуць прыгожым... Нават капрызлівая Гамаюн, убачыўшы мяне знянацку, была сумеўшыся. Праспявала тады: «Ідуць за ім зарніцы ясныя, ззяюць над ім зоркі прыўкрасныя! З чала яго сонца ўздымаецца, на грудзях жа месік хаваецца! А вочы — перуны агнявыя! А і рукі ўсе залатыя...». А якім жа яшчэ быці сонцу, так і не сказала. Праспявала, пёрка сваё на зямлю кінула, а свет ёй і паверыў. Вялікая сіла ў прыгажосці...

Ды чаго ганарыцца прыгажосцю, калі я сам вінен у сваім палоне!

— Вітаю цябе, брат мой стрыечны! — пачуў ад Кошчы цёмнага тады, як прыйшоў да яго.

— Не брат я табе!

— А не Вялесаў унук? — зарагатаў холадна, аж я адчуў, як над светам усхадзіліся магутныя вятры.

І не было чаго адказаць на пачутую праўду.

— Што Вялесаў унук, тое праўда, — зіркаў цёмны зневажальна. — А вось чый сын...

— І мне зрабілася балюча, як і з кожным напамінам пра бацьку...

— Не брат я табе, а вораг давеку!

— Цемру прэч зганяеш, а людзям спрыяеш! Тое праўда... Але што ж ты, вораг, прыйшоў у мяне спагады прасіць?

І адкуль толькі ўведаў, чаго прыйшоў прасіць... Падумаў так ды ўспомніў:

— Не хадзі да яго! Не прасі! Не чакай! — гнеўна казаў той, хто кідае на зямлю перуны.

— Я хачу яе ратаваці!

— Яе ўжо не ўратуеш! А той не павінен вырвацца з палону!

— Я павінен!